Engelli bireylerin topluma aktif katılımını ve çalışma hayatına entegrasyonunu sağlamak, modern ve adil bir toplum inşa etmenin temel taşlarından biridir. Bu bağlamda, kamuda çalışan engelli işçi hakları korunması ve geliştirilmesi büyük önem taşımaktadır.
4857 Sayılı İş Kanunu’nun 10. Maddesi kapsamında, kamu kurum ve kuruluşlarında her 25 memur veya 50 işçiye bedel olmak üzere %3 oranında engelli işçi çalıştırılması zorunludur. Bu oran, kamu işletmelerinde %5’e yükseltilmiştir. Engelliler, bu kontenjanlar dâhilinde yapılan sınavlara ve işe alım işlemlerine eşit şartlarda katılabilirler.
Engelli kamu çalışanlarının işyerlerinde engel durumlarına uygun çalışma ortamları ve araçlarının sağlanması zorunludur. Bu kapsamda, erişilebilir binalar, özel donanımlı bilgisayarlar ve diğer yardımcı ekipmanlar temin edilmelidir. Ayrıca, engelli çalışanların çalışma süreleri ve dinlenme ihtiyaçları da engel durumlarına göre düzenlenmelidir.
Kamuda Engelli Çalışma Saatleri
Kamuda engelli vatandaşların çalışma hayatına katılımını sağlamak ve engel durumlarının iş yaşamındaki dezavantajlarını ortadan kaldırmak önemli bir konudur. Bu kapsamda, kamuda engelli memurların çalışma saatleri ile ilgili özel düzenlemeler mevcuttur.
657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 99. Maddesi’nde memurların haftalık çalışma süresinin genel olarak 40 saat olduğu ve Cumartesi ve Pazar günlerinin tatil olduğu belirtilmiştir.
Ancak engelli memurlar için bu durum farklıdır. Engelliler için; engel durumu, hizmet gerekleri, iklim ve ulaşım şartları göz önünde bulundurularak günlük çalışmanın başlama ve bitiş saatleri ile öğle dinlenme süreleri merkezde üst yönetici, taşrada mülki amirlerce farklı belirlenebilir. Bu düzenlemenin amacı, engelli memurların çalışma hayatına daha kolay uyum sağlayabilmelerini ve engel durumlarının iş performanslarını olumsuz etkilememesini sağlamaktır.
Kamuda Çalışan Engelli İşçi Maaşı
Kamuda çalışan engelli işçi maaşı, memur veya işçi statülerine ve engel oranlarına göre belirlenir. Memur statüsündeki engelli işçiler, engellilik oranlarına göre ek gösterge alırlar. Ek gösterge, memurun maaşını ve emekli ikramiyesini etkileyen bir unsurdur.
- %40-69 arası engelli memurlara 10 puan ek gösterge,
- %70 ve üzeri engelli memurlara ise 20 puan ek gösterge verilir.
Ek göstergenin yanında, engelli memurlar aylık engelli aylığı da alırlar. Engelli aylığı, engel oranına göre değişen bir tutardır. İşçi statüsündeki engelli işçiler ise asgari ücret ve kıdem aylığı alırlar. Engellilik oranlarına göre ek ödeme de alabilirler.
Engelli Personel Yıllık İzin Hakkı Kaç Gün?
Engelli personel yıllık izin hakkı, tüm çalışanlar gibi 4857 Sayılı İş Kanunu kapsamında düzenlenmektedir. Bu kanuna göre;
- 1-6 yıl kıdemli engelli personelin yıllık izin hakkı 14 gündür.
- 6-10 yıl kıdemli engelli personelin yıllık izin hakkı 16 gündür.
- 10-15 yıl kıdemli engelli personelin yıllık izin hakkı 18 gündür.
- 15 yıldan fazla kıdemli engelli personelin yıllık izin hakkı 20 gündür.
Ayrıca, engelli personel için fazla mesai yapılması halinde, fazla mesai ücreti yerine yıllık izin kullandırma seçeneği de mevcuttur.